Komt een bestuurder bij de dokter………

“Goedemorgen, daar ben ik dan. Ik heb een toffe job in een supermooie gemeente. Maar ik heb je hulp nodig. Tenminste dat denk ik”. “Okay, wat scheelt er aan?” “Tja, dat is nou het punt. Dat heb ik niet scherp. Mijn gevoel zegt dat mijn plezier in het werk achteruit holt. En dat wil ik niet. Ik word al moe van de gedachte dat ik gezellig moet zijn op kantoor. Dat ik aardig moet zijn tegen de directe collega’s als je de mensen om mee heen collega’s moet noemen”……. Er valt een kleine stilte. “Ga maar eens zitten, ik ga een bakkie inschenken”.

Het is een klassieker geworden. Want zo begint eigenlijk ieder gesprek. Een opgelopen situatie, te lang doorgelopen met klachten zou de huisarts kunnen zeggen. “Kun je het nog even aankijken? “Nou, nee eigenlijk niet dus. Daarom ben ik hier”.

In de wereld van het openbaar bestuur moet je het eigenlijk allemaal zelf uitvinden. Je bent in het vak gerold. Er was geen opleiding tot bestuurder in dienst van de overheid. Ooit als raadslid in een gemeenteraad gekomen en wellicht een introductiecursus gedaan voor beginnende raadsleden. Het was waarschijnlijk een onderdompeling in procedures en ingewikkeldheden waarmee je in de politiek op lokaal niveau mee van doen zou kunnen gaan krijgen. En wellicht kwam je daarna in het vak van wethouder terecht, of doorgroeiend in het ambt van burgemeester. Het zijn functies die prachtig zijn, maar wel functies die “lonely at the top” zijn.

De burgemeesters kennen een soort intervisie de laatste jaren. Het burgemeestersklasje. Een jaargroep van tegelijkertijd gestarte burgemeesters. Op enkele momenten in het jaar praat je elkaar bij over wat je meemaakt. En wellicht is het ook mogelijk elkaar feedback te geven of beter gezegd feedback te vragen. Dit laatste is niet vanzelfsprekend, want dan moet je je wel kwetsbaar durven opstellen. En dat is helaas maar weinige bestuurders gegeven. Er wordt toch vooral van je verwacht dat je stevig en doortastend optreedt en als dat niet gebeurt - je kwetsbaar opstellen- dan ziet men je als zwak bestuurder. Maar het kunnen en willen delen van zorgen en dilemma’s zou juist een toonbeeld van intrinsiek gemotiveerde bestuurders moeten zijn. Bestuurders die dit kunnen moet Nederland koesteren.

Wat ik vaak zie is dat bestuurders steeds meer onderdeel van een systeemwerkelijkheid zijn geworden. Je stapt in de wereld van openbaar bestuur met de gedachte om een samenleving te helpen. Om samen met de mensen in jouw gemeente mooie dingen te doen. En met elkaar er voor te zorgen dat je gemeente netjes, leefbaar en gezellig is. Maar alle 200% inzet ten spijt, je loopt tegen de systeemwerkelijkheid aan. Als je ook maar iets wil voorstellen, lijkt bijna bij alles de reactie ontegenzeggelijk: hebben we daar al iets beleidsmatigs over opgeschreven? En vandaaruit komen er dus maanden vertraging in beeld. Dit is dus een valkuil waardoor jouw optimisme en voortvarendheid meteen wordt teniet gedaan. Ik heb het zelf ook vaak genoeg meegemaakt. Of dat mijn goede idee werd vervangen door een mogelijk beter idee. Ambtenaren die het plan zoveel vergroten waardoor er nog meer haken en ogen bij konden komen. En ja, dan is het beter om het beter idee niet uit te voeren. Waarmee dus eigenlijk het eerste idee ook sneuvelde. Of denk aan het maken van afspraken. In een bestuurlijk overleg bijvoorbeeld. Met een inwoner of ondernemer. Na een goed overleg over een willekeurige kwestie moet er natuurlijk een vervolgoverleg komen. Er moet even iets uitgezocht worden of iets dergelijks. En dan gaat het plannen van een vervolg al zeker met 3 a 4 weken verder plaats vinden. En mocht iemand uit de vergadering op de voorgestelde datum niet kunnen dan plannen we rustig net zo lang verderop totdat iedereen kan. En zo vertraagt alles nodeloos. En je raakt er moedeloos van. Of - en dat is een laatste dingetje-  als er navraag gedaan moet worden en je te horen krijgt dat je medewerker bij iemand iets had moeten uitzoeken. En dat je dan hoort zeggen: “”nee helaas, ik heb hem of haar nog geprobeerd te bellen”. Als je je dan eens voorstelt hoe dit er uit ziet. Iemand proberen te bellen…….. wat gaat er dan in de techniek van het bedienen van de telefoon mis? Het is gewoon een kluitje in het riet antwoord. Het zijn de dagelijkse beslommeringen die gaan kleven aan je werkplezier. En als je dit laat door jutteren dan komt er een moment dat je wellicht advies wil vragen.

Aan wie dan eigenlijk? Juist ja, een soort van bestuursdokter? Die bestaan helaas nog niet echt, maar een recept voor de opgelopen kwaal zou wel eens het volgende kunnen zijn geweest:

Blijf bij zelf, trek altijd je eigen plan op basis van jouw gevoel. Wijs voor de mensen om je heen hier vandaan de richting en stel enkele doelen. Werk alleen daaraan. Laat je niet afleiden en meedrijven in een grote poel van beleidsblabla. En blijf echt weg van al die ingewikkelde praat. Gooi dat letterlijk overboord. Beheers daarbij letterlijk je eigen agenda. Blijf baas van de inhoud en het tijdpad. Betrek kritische medewerkers bij jouw doelen en laat deze permanent reflectie geven. Jouw idee wordt er alleen maar beter door. En hou de mensen die nodig zijn voor de beweging die jij wil maken betrokken. Geef ze ook de ruimte in de uitvoering. Zij verdienen een compliment als “boot” gaat varen. Deel die dan ook ruimhartig. Zo zal je zien dat zo je langzaam verder komt. Stukje bij beetje en steeds weer een beetje sneller. En met elkaar haal je je doelen, wat je eigenlijk zoveel plezier zou kunnen geven.  

“Het lijkt simpel, maar het is het proberen waard toch?”   

Daarover kunnen we best eens verder praten aan boord van ons schip DE BURGEMEESTER of aan de wal in HET BURGEMEESTERSKABINET.